‘Beğeni bağımlılığı artırıyor’

Üsküdar Üniversitesi 4. Uluslararası İletişim Günleri’nde dijital bağımlılık nörobilim, psikoloji ve etik açılardan ele alındı. Bağımlılık sürecindeki en temel etkenin haz almak olduğunun vurgulandığı programda Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan “Kişilik özellikleri içe dönük ve yalnız olanlar sosyal medyada dijital bağımlılığı artıran bir faktör. Bağımlılık sürecindeki en temel etken haz almak, o siteye girmek daha faza haz almamızı sağlıyor ve tekrar tekrar girmenize sebep oluyor. Arkadaşlar en büyük etken, onların ne yaptığını merak ediyoruz. Bu özellikler kişileri sosyal medyaya daha yatkın hale getiriyor. İnternet aktif bir eğlencedir. Süreci siz yönetirsiniz. Mesela oyunda başarılı olduğunuzda süreci siz yönetirsiniz, sosyal medyada bir şey paylaştığınızda birileri beğenir, yorum yapar. Ödül budur. Seçeneğin çok olması ödülü artırır. Bu nedenle sosyal medyada sürekli bir şey paylaşırız. Ne kadar çok fav/retweet o kadar çok haz, ne kadar çok beğeni o kadar çok haz ve bağımlılık sarmalı” diye konuştu.

Üsküdar Üniversitesi Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, açılış konuşmasında Durham Üniversitesinden Dr. Gerald Moore’un sunumunda ele alacağı dopaminin beynin haz maddesi olduğunu hatırlatarak “Dopamin maddesinin iletişimin konusu olması, iletişimin nörobilimle birleşmesi aslında bilimin geleceğini de görmektir, yakalamaktır. Şu anda haz peşinde koşan bir insanlık mı var, haz bağımlılığı mı oluşuyor, insanın yaşam amacı değişti mi, insan niçin yaşıyor, bunlar popüler kültürde yapılan tartışmalar. Bu tartışmaların Durham Üniversitesinde yapılan bir çalışmaya konu olması ve bunun Üsküdar Üniversitesinde konuşulması çok önemli” dedi.

Sosyal davranış açısından kuşakların iyi analiz edilmesi gerektiğini, analiz edilmesi gereken konulardan birinin de dijital bağımlılık olduğunu belirten Tarhan, “İnternet kuşağının risklerinden birisi de teknolojinin beyindeki ödül ceza sistemini bozması ve bağımlılık yapmasıyla çok yakından ilgili. Beyindeki ödül ceza sistemi haz duygusu ile ilgili. Haz duygusunun temel maddesi de dopamin ve dopamini artıran şeyler. Bağımlılığa ödül yetmezliği sendromu deniyor. İnternet de tıpkı madde gibi ödül yetmezliği yapıyor, internetin olmadığı bir ortamda kişi krize giriyorsa ve günlük işlerini aksatıyorsa bağımlılık başlamış demektir” dedi.